Genealogie Onstenk, Hulsenboom, Van Belkom, Swart en Spierings

Joannes Henricus Clausman en Anna Elisabeth Pompe

Jeugdjaren Joannes werd in 1805 geboren te Wijk bij Duurstede, hoogstwaarschijnlijk in het winkelpand van zijn vader aan de Markt, als eerste zoon en tweede kind in het gezin van Nicolaas Clausman en Johanna van Rossum. Het is het tweede huwelijk van zijn vader diedan 43 jaar oud is. Joannes wordt op 10 oktober 1805 in de r.-k. kerk te Wijk bij Duurstede gedoopt, zijn grootmoeder Maria van Someren is daarbij getuige. Anna aanschouwde het levenslicht in Hilversum op 22 mei 1812 's middags 6 uur als vierde kind en eerste dochter in het gezin van de broodbakker Henricus Pompe en Catharina Hafakker (Ook geschreven Havakker). De geboorteakte is geheel in het frans gesteld,Napoleon is nog oppermachtig in de Nederlanden en juist bezig met de ook voor hemzelf rampzalige plannen voor een invasie in Rusland. Voor de twaalfde verjaardag van Joannes, overlijdt zijn vader op 13 mei 1817 's morgens 2 uur, waarna zijn moeder op 4 februari 1819 hertrouwt met de dan 20jarige schoenmaker Reinier van Nintel. Deze stiefvader is dus amper 7 jaar ouder dan Joannes. Laatstgenoemde wordt in 1824 ingeschreven voor de Nationale Militie, zijn beroep is dan schoenmaker en dus kennelijk bij zijn schoonvader in de leer. Joannes heeft bruine ogen, bruin haar, een plat voorhoofd, een normale neus en mond en een spitse kin; zijn lengte is 1 El, 7 Pl. en 5 Dm. Hij blijkt in 1830 uitgeloot te zijn en behoefde dus geen dienst te doen.

Volwassenheid Uit beschikbare gegevens leid ik af dat Joannes in Hilversum bij de broodbakker Henricus Pompe intern in de leer gaat voor het beroep van broodbakker. Tussen hem en een dochter van zijn werkgever, de 18jarige Anna Elisabeth, komt het op 12 oktober 1830 inHilversum tot een huwelijk. Direct daarop, terwijl de Belgische revolutie woedt, gaan zij samen naar Woerden waar aan de Hofstraat 147 een broodbakkersbedrijf wordt gestart. Joannes maakt hier uiteindelijk een succes van. In de bewaarde stukken van de volkstelling 1836 vinden we weer gegevens over de dan 31jarige Joannes. Hij is op dat moment gehuwd met Anna, zij hebben 4 kinderen en wonen aan de Hofstraat 147 te Woerden. Joannes heeft een broodbakkersbedrijf en wordt geassisteerd door twee inwonende bakkersknechten, de 36jarige Gerrit Vroonhof uit Utrecht en de 23jarige Lambertus Gerritse uit Warmond. Anna heeft een inwonende dienstbode, de 24jarige Jansje van Gelderen uit Wijk bij Duurstede. Het gezin geniet kennelijk naar de maatstaven van die tijd een zekere welvaart. De volkstelling van 1839 toont dat het gezin inmiddels vijf kinderen heeft. Als inwonende bakkersknechten zijn nu aanwezig de 35jarige Adrianus Dam uit Oudshorn en de 25jarigeJacobus Sterk uit Goy. De inwonende dienstbode is nu de 17jarige Cornelia Ligtvoet uit Woerden. Kennelijk is er ook een kostganger in huis opgenomen, de 25jarige Hermanus van de Lee uit Rijpwetering, van beroep chirurgijn en vroedmeester. Er worden in de loop der jaren 12 kinderen geboren, 4 zonen en 8 dochters. Van deze kinderen overlijden 4 dochters voor hun 1e verjaardag. In 1836 koopt Joannes een stalling met erf aan de Achterstraat te Woerden voor 100 gulden, in 1862 koopt hij voor eenzelfde bedrag aangrenzende grond erbij. Uit het bevolkingsregister 1855-1861, wijk A, deel II, blz.35 blijkt dat de Hofstraat inmiddels is omgedoopt in Voorstraat, waarbij het huisnummer zich wijzigde van 147 naar 237. Er zijn geen inwonende bakkersknechten meer, ook de inwonende dienstbode is verdwenen. Er zijn nog zeven kinderen inwonend. De oudste, Nicolaas is inmiddels getrouwd en woont op zichzelf. Engelbertha Pompe, een weduwe geworden zuster van Anna komt op 1 november 1859 met haar 8jarig zoontje, Nicolaas Johannes Reijn, bij Joannes en Anna inwonen. Zij vertrekken beiden weer op 14 mei 1861.

Oude dag De maatschappelijke positie welke Joannes en Anna tegen het einde van hun leven in Woerden innamen kan enigermate worden beoordeeld aan de hand van het kohier van de hoofdelijke omslag over het jaar 1873. Dit was een gemeentelijke inkomstenbelasting die in 1931 werd afgeschaft. De gegevens voor geheel Woerden zijn te vinden in Album van Woerden en omstreken 1873, waarvan in 1975 een herdruk is uitgegeven door de Stichting Stichts-Hollandse Bijdragen te Woerden. In dit album is een foto opgenomen van de Voorstraat waarop nog een gedeelte van de bakkerszaak van Joannes zichtbaar is. In 1873 telde Woerden ruim 3700 inwoners, waarvan er 378 belastingplichtig waren. De inkomens waren verdeeld over 16 klassen, waarbij klasse 1 de laagste inkomens tussen 300 en 400 gulden per jaar omvatte. In de hoogste klasse waren de inkomens tussen 7.000 en 8.000 gulden ondergebracht. Joannes was in klasse zes ingedeeld met een gemiddeld jaarinkomen van 1.350 gulden. In het eerste grafiekje op de volgende pagina is een beeld gegeven van de verdeling van deze fiscale inkomens over de bevolking van Woerden. De tweede grafiek geeft een idee van de positie van klasse zes in het geheel. Er waren in 1873 zeven belastingplichtige broodbakkers en een banketbakker, naar inkomen verdeeld over de klassen een t/m zes. Joannes was de enige bakker die het tot klasse 6 heeft gebracht. De verhouding wordt nog nader duidelijk uit het feit dat in klasse vijf met een gemiddeld inkomen van 1.100 gulden de volgende beroepen zijn opgenomen:

J. de Vries Robbé, directeur gasfabriek J. Nolen, burgemeester L. Paling Jzn, postdirecteur J.C. ten Noever de Brauw, geneesheer A Kaptein, gemeenteontvanger diverse 1e luitenants van het garnizoen

Joannes behoorde in 1873 dus kennelijk tot de gegoede middenklasse, als broodbakker was hij, financieel gesproken, veruit de meest succesrijke. Op 24 mei 1875 's middags 12 uur overlijdt Joannes in zijn woning, Anna verhuisd met haar nog enig inwonend kind, Henricus, naar [Bevolkingsregister 1861-1881, Wijk A, Deel II, pag. 38] te Woerden en overlijdt mogelijk in deze woning op 23 februari 1881 's avonds 7 uur.